فن کویل (Fan Coil) یک سیستم های تهویه مطبوع است. شامل یک فن و یک کویل یا مبدل حرارتی است که به عنوان یک پره هوا خنک کننده عمل می کند و هوای گرم یا سرد را از یک سیستم مرکزی منتقل می کند. در این دستگاه ها، هوا از طریق کویل حاوی سیال حرارتی عبور کرده و حرارت خود را به آن منتقل می کند. سپس با استفاده از فن، هوا را جابجا می کند و به فضای اتاق منتقل می کند. فن کویل ها معمولاً در ساختمان های مسکونی، تجاری و صنعتی استفاده می شوند.
فن کوئل ها ساختار بسیار ساده ای دارند و همان طور که از اسمشان مشخص است ترکیبی از یک فن دمنده و یک مبدل حرارتی یا همان کویل می باشند. اجزای دیگر آن شامل شیر تخلیه آب، سینی تخلیه، ترمینال اتصال برق، الکترو موتور ها و پنل های اطراف آن می شود.
از مهمترین مزیت های آن این است که لوله کشی آن نیاز به فضای کم تری دارد. همچنین امکان کنترل دمای آسایش اتاق ها به صورت جداگانه را نیز فراهم میکند. همین موضوع در کاهش هزینه ها و صرفه جویی در مصرف انرژی بسیار موثر است. این سیستم تهویه مطبوع قابلیت کار با یک دستگاه چیلر و موتورخانه را دارد.
در دسته بندی این مدل سیستم تهویه مطبوع دو پارامتر مهم وجود دارد. یکی تعداد مسیر آب ورودی و خروجی از آن و دیگری ساختار طراحی و چگونگی نصب آن می باشد.
از لحاظ تعداد مسیر آب فن کویل دو لوله ای وفن کویل چهار لوله ای داریم؛ و از لحاظ طراحی فن کوئل دیواری، زمینی، سقفی توکار، سقفی کاستی، و سقفی کانالی پرفشار داریم.
ای نوع دارای یک مبدل گرمایی یا کویل است. به عبارت دیگر سرمایش و گرمایش آن مشترک می باشد. به همین دلیل فن کوئل های دو لوله ای فقط می توانند در حالت سرمایش یا گرمایش قرار بگیرند. در مسیر ورودی آب آن یک شیر تغییر مسیر یا change over switch وجود دارد که اجازه می دهد فقط جریان آب گرم یا فقط جریان آب سرد به داخل فن کویل راه پیدا کند.
در این نوع کویل سرمایش از گرمایش جدا می باشد. در واقع دو عدد کویل در داخل مدل های چهار لوله ای وجود دارد. که باعث می شود توانایی ایجاد جریان گرم و سرد به طور همزمان را ایجاد کند.
چه نیازی به تامین سرمایش و گرمایش همزمان وجود دارد؟
در بعضی از پروژه ها مانند هتل ها که سلایق افراد متفاوت است؛ و یا در بیمارستان ها که حال افراد بیمار با هم یکسان نیست، فن کوئل چهار لوله ای این امکان را فراهم میکند تا بتوانیم به طور دقیق تر دمای آسایش را تنظیم کنیم.
زمانی که روشن می شود و فن شروع به چرخش می کند، جریان هوا از طریق دریچه برگشت، به داخل فن کویل مکیده می شود و با عبور از فیلتر و سپس کویل ( این کویل می تواند در حالت سرمایش یا گرمایش باشد) جریان هوای سرد یا گرم وارد کانال می شود. و از طریق دریچه رفت وارد فضای داخل ساختمان می شود. و تا زمانی که فن کویل روشن است این گردش جریان هوا وجود دارد.
در فن کویل های دو لوله ای یک دستگاه چیلر در بیرون از ساختمان نصب می شود که آب سرد تولید می کند. آب سرد تولید شده توسط چیلر که 7 درجه سانتی گراد است، به وسیله پمپ به سمت فن کویلهای نصب شده داخل ساختمان هدایت می شود. و از طریق این آب سرد فضای داخل اتاق را خنک می کند. این روند تولید سرمایش می باشد. برای فصول سرد و تولید گرمایش، آب گرم موتورخانه یا پکیج به داخل فن کویلها هدایت می شود.
اما اگر فن کویل مدل چهار لوله ای باشد. می توانیم به طور همزمان آب سرد چیلر و آب گرم موتورخانه را به فن کوئل ها متصل کنیم؛ و به طور همزمان سرمایش یا گرمایش داشته باشیم.
1 –محدودیت معماری و فضای قابل دسترس برای نصب: همانطور که در بالا ذکر شد فن کویلها انواع مختلفی دارند مانند دیواری سقفی توکار، سقفی کانالی، زمینی، کاستی یک طرفه، کاستی چهار طرفه. همه این مدل ها از لحاظ طراحی ساختار و نحوه نصب متفاوت هستند. حال یکی از مواردی که در انتخاب آن تاثیر گذار است همین محدودیت فضا می باشد. باید مواردی مانند ارتفاع سقف، نوع ساخت و ساز سقف، به طور کلی چگونگی قرار گرفتن دستگاه و نوع موتور و فن به کار گرفته شده توجه کرد.
2- کاربری ساختمان: مهم است که ساختمان مورد نظر مسکونی یا اداری و یا کارگاهی است.
3- سطح صدا : سطح صدا یکی از عواملی است که باید مورد توجه جدی قرار گیرد. . برای مثال فن کویل پر فشار کانالی به دلیل صدای زیاد مناسب ساختمان های مسکونی و اداری نمی باشد. اما به دلیل حجم بالای هوادهی مناسب محیط های کارگاهی می باشد.
4- سلیقه خریدار: نظر خریدار نیز مهم است این که کدام مدل را می پسندد.
5- ظرفیت: یکی دیگر از عوامل مهم در انتخاب آن ظرفیت می باشد که باید متناسب با زیر بنای ساختمان تعیین شود تا بتواند سرمایش یا گرمایش اتاق را به درستی انجام دهد، ظرفیت فن کویل بر حسب مکعب هوادهی در دقیقه می باشد که با CFM نشان داده می شود، جدول زیر ظرفیت را متناسب با زیربنای ساختمان به طور تقریبی نشان می دهد:
ظرفیت (CFM) | حداکثر زیر بنای مورد استفاده (متر مربع) |
200 | 12 |
300 | 20 |
400 | 28 |
600 | 40 |
800 | 56 |
1000 | 70 |
1200 | 80 |
1400 | 95 |
1600 | 110 |
1800 | 120 |
2000 | 140 |
همچنین در انتخاب آن باید به نکاتی مانند ابعاد دستگاه، زیبایی ظاهری، قابلیت کنترلی مناسب و قیمت آن نیز توجه کرد.
یکی از رایج ترین های موجود در بازار می باشد. از مزایای مدل زمینی می توان به نصب ساده، هزینه نگهداری کم، صدای کم و راندمان مناسب اشاره کرد.
از معایب آن نیز می توان به اشغال فضای ساختمان اشاره کرد.
در واقع برای خانه ها یا اداره های کوچک با متراژ کم مناسب نیست.
این مدل بر روی دیوار نصب می شود. مزایای آن نصب ساده، صدای کم و هزینه نگهداری پایین و ایراد آن قیمت بالای آن است.
مدل های کاستی تنوع زیادی دارند و در ظرفیت های هوایی بالایی تولید می شوند. راندمان مناسبی دارند همچنین از ظاهر زیبایی برخوردارند و فضای کمی اشغال می کنند. از معایب فن کوئل کاستی، کیفیت پایین فیلتراسیون هوا است. و به دلیل این که در سقف کاذب نصب می شود دسترسی به آن دشوار است. هزینه سرویس و نگهداری بالایی دارد. نکته مهم در مورد مدل های کاستی این است که در سقف های کمتر از 3 متر کارایی ندارد.
این مدل کاور بدنه ندارند. دلیش هم این است که در سقف کاذب نصب می شود. البته این مورد جزئ مزیت های آن محسوب می شود. زیرا باعث کاهش قیمت فن کویل توکار می شود. امکان کانال کشی جریان هوای خروجی روی این مدل وجود دارد. که باعث توزیع بهتر جریان هوا می شود.
معایب آن دسترسی نامناسب جهت سرویس و در کل برای نصب مدل ها ی سقفی توکار محدودیت ارتفاع ساختمان داریم.
به این مدل فن کوئل کانالی نیز می گویند. این مدل بسیار مشابه سقفی توکار می باشد. مزایای آن توانایی ایجاد فشار بالا در جریان هوا، تامین ظرفیت های هوادهی سنگین و امکان استفاده از هوای تازه است.
ایراد آن صدای زیاد فن به دلیل دور فن بالا و دسترسی نامناسب جهت سرویس.
مدل های سقفی کانالی در پروژه های اداری و مسکونی به دلیل صدای بالا استفاده نمی شود. ولی در پروژه هایی مانند هایپر مارکت ها بسیار مناسب است.
طراحی کویل دستگاه با کمترین افت فشار آب و هوا با راندمان بالا;
دسترسی آسان به قطعات و تجهیزات در سرویس های دوره ای;
استفاده از قطعات و تجهیزات استاندارد و موجود در بازار به نحوی که در دوره بهره برداری قطعات به آسانی در دسترس باشد;
داشتن استحکام لازم بدنه و استراکچر;
داشتن کمترین سطح صدا در حین بهره برداری;
داشتن محافظ هدر و کلکتور جهت آسیب ندیدن در مواقع باز وبست;
بکار گیری قطعات اصلی و ارجینال در ساخت دستگاه;
دارا بودن سینی مناسب جهت تخلیه آسان آب ناشی از تقطیر;
طراحی و ساخت زیبا و صنعتی برای دستگاه;
فن کوئل یکی از دستگاههای کوچکتر در سیستم تهویه مطبوع است که مسئول تأمین بار برودتی و حرارتی به صورت منطقهای در ساختمان میباشد.
دستگاههای فن کویل استاندارد دارای بار برودتی زیر خواهند بود;
فن کوئل 200CFM دارای بار برودتی 6000BTU/H معادل 0.5 تن تبرید;
فن کوئل 300CFM دارای بار برودتی 9000BTU/H معادل 0.75 تن تبرید;
فن کوئل 400CFM دارای بار برودتی 12000BTU/H معادل 1 تن تبرید;
فن کوئل 600CFM دارای بار برودتی 18000BTU/H معادل 1.5 تن تبرید;
فن کوئل 800CFM دارای بار برودتی 24000BTU/H معادل 2 تن تبرید;
فن کوئل 1000CFM دارای بار برودتی 30000BTU/H معادل 2/5 تن تبرید;
واحد CFM در فن کویل به معنای “فوت مکعب در دقیقه” است. این واحد برای اندازهگیری حجم هوایی که توسط فن کویل عبور میکند استفاده میشود. CFM نشان دهنده میزان جریان هوا در واحد زمان است و معمولاً برای تعیین عملکرد و کارایی فن کویل استفاده میشود.
پاسخ : سازندگان مختلف میزان دبی آب در گردش را برای هر ظرفیت فن کویل در کاتالوگ های خود درج می نمایند لیکن دبی آب فن کویل رابطه مستقیم با میزان بار برودتی هر فن کویل دارد بعنوان مثال فن کویل با بار برودتی ۱ تن تبرید واقعی با دمای آب ورودی ۴۵ درجه فارنهایت و دمای آب خروجی ۵۵ درجه فارنهایت دارای دبی ۲/۴ گالن بر دقیقه است و همین فن کویل با دمای آب ورودی ۷ درجه سانتیگراد و دمای آب خروجی ۱۲ درجه سانتیگراد دارای دبی ۲/۶۶ گالن بر دقیقه است.
افت فشار آب در فن کوئل ها بستگی به عوامل مختلفی دارد از جمله طول لولهها، قطر لولهها، جریان آب، ویژگیهای فن کویل و سایر عوامل. بهترین مقدار افت فشار در محدوده ۲ الی ۷ فوت ستون آب است. افت فشار بالاتر باعث استهلاک زیاد و مصرف انرژی بالاتر در پمپ های سیرکولاسیون آب خواهد شد;
برای دانستن دقیق افت فشار آب در فن کویلها، بهتر است به مشخصات فن کویل خاصی که در نظر گرفته شده است مراجعه کنید یا با تولیدکننده یا تامین کننده مربوطه تماس بگیرید. آنها میتوانند به شما اطلاعات دقیقتری در این خصوص ارائه دهند.
برای جلوگیری از خرابی های جدی بهتر است سالی یک بار دستگاه را سرویس کنیم. این مهم است که هر مدت یکبار فیلتر دستگاه را تمیز کنیم تا گرد و غبار به درون دستگاه نفوذ نکند و باعث خرابی آن نشود. از عمده مشکلاتی که ممکن است در این مدل سیستم تهویه مطبوع اتفاق بیفتد، خراب شدن سیستم مولد، ایجاد رسوب در دستگاه و درست کار نکردن یا خرابی فن، اختلال در لوله ها و سیستم انتقال گرما می باشد که در صورت بروز این مشکل ها بهتر است با کارشناسان شرکت تهویه گستر ویسمن تماس بگیرید تا در سریع ترین زمان ممکن ایراد ایجاد شده در سیستم را برطرف نمایند.